160. rocznica utworzenia Kółka Rolniczego w Sobótce i zarazem jubileusz 160-lecia spółdzielczości na ziemi wielkopolskiej stały się pretekstem do organizacji konferencji pt. „Współpraca rolników na wielkopolskiej wsi – rola i znaczenie spółdzielczości”. Spotkanie odbędzie się w sobotę, 9 kwietnia 2022 roku w Szkole Podstawowej im. Ludwika Szymoniaka w Sobótce (gmina Ostrów Wielkopolski).
Organizatorem konferencji jest Wielkopolska Izba Rolnicza oraz Regionalny Związek Rolników Kółek i Organizacji Rolniczych w Kaliszu. Patronat honorowy nad tym wydarzeniem objął Wiceprezes Rady Ministrów Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Henryk Kowalczyk.
Konferencja „Współpraca rolników na wielkopolskiej wsi – rola i znaczenie spółdzielczości” będzie miała na celu przyjrzenie się obecnej roli organizacji rolniczych i ich oddziaływaniu na rolnictwo i obszary wiejskie. Tematyka spotkania koncentrować się będzie wokół aktualnie obowiązujących rozwiązań prawnych dotyczących działalności spółdzielni i organizacji rolniczych z uwzględnieniem kontekstu historycznego zrzeszania się rolników w Wielkopolsce.
Do udziału w konferencji zaproszeni zostali rolnicy przedstawicie różnego rodzaju organizacji rolniczych (zrzeszeń, związków, grup producenckich), przedstawicielki KGW a także osoby zaangażowane w ruch spółdzielczy, w tym m.in.: spółdzielczość gospodarczą (Samopomoc Chłopska), spółdzielnie kółek rolniczych (SKR), spółdzielczość bankową (BS), spółdzielnie produkcyjne itp.
Organizacje rolnicze i spółdzielczość mieszkańców wsi mają w Wielkopolsce bogate tradycje i długą historię. Kółka Rolnicze oraz Koła Gospodyń Wiejskich działające na rzecz rozwoju gospodarstw, upowszechnienia wiedzy rolniczej, samopomocy i współdziałania rolników odgrywają istotną rolę w życiu gospodarczym i społecznym naszego kraju.
Od początku istnienia był to bardzo ważny element rozwoju społeczno-gospodarczego wsi, mający istotny wpływ na warunki życia rolników i mieszkańców. Ich szeroki zasięg działań obejmował zadania służące wielofunkcyjnemu rozwojowi wsi, w tym rozwojowi gospodarstw, infrastruktury wiejskiej, przedsiębiorczości i agroturystyki oraz promowaniu kultury i tradycji polskiej wsi.
160 lat Kółka Rolniczego w Sobótce
Organizacje rolnicze mają w Wielkopolsce długą historię i bogate tradycje. W bieżącym roku Kółko Rolnicze w Sobótce (Gmina Ostrów Wielkopolski) obchodzi Jubileusz 160lecia działalności. Wielkopolska Izba Rolnicza w swojej codziennej działalności współpracuje z Kółkami Rolniczymi i Kołami Gospodyń Wiejskich, tym bardziej miło nam współorganizować spotkanie Jubileuszowe najstarszego w Wielkopolsce Kółka Rolniczego. Spotkanie odbędzie się 9 kwietnia br. w Sobótce i będzie okazją do spotkania przedstawicieli środowisk rolniczych z całej Wielkopolski.
Kółko Rolnicze w Sobótce powstało 8 marca 1862 roku i było pierwszą tego rodzaju organizacją na ziemi wielkopolskiej, będącej wtedy pod zaborem pruskim. Kółko powstało z inicjatywy chłopów z Sobótki oraz ościennych wsi. Nadrzędnym celem, tej w pełni chłopskiej i samorządnej organizacji, była poprawa warunków gospodarowania, a tym samym warunków życia rodzin chłopskich i dokształcanie się rolników w zakresie różnych dziedzin hodowli. Przez 160 lat dzielności Kółko Rolnicze w Sobótce przyczyniło się do rozwoju gospodarstw swoich członków ale także wspierało inicjatywy społeczne i gospodarcze, dbając o rozwój i potrzeby lokalnej społeczności.
W pierwszym Walnym Zebraniu Kółka Rolniczego uczestniczyła liczna grupa chłopów z Sobótki i okolicznych wsi, którzy na Prezesa wybrali Jana Szymoniaka. W pierwszych latach swojej działalności Kółko organizowało cykliczne zebrania, podczas których dzielono się wiedzą i doświadczeniem z zakresu uprawy ziemi i hodowli zwierząt. W 1903 roku zmarł Jan Szymoniak założyciel i Prezes Kółka Rolniczego. Kontynuatorem jego kółkowej działalności był syn Wojciech Szymoniak.
Działalność Kółka przerwała I wojna światowa. W okresie międzywojennym wznowiono działalność Kółka, któremu w dalszym ciągu prezesował Wojciech Szymoniak. Do społecznej działalności zaangażował się także jego najstarszy syn Ludwik. Wybuch II wojny światowej po raz drugi przerwał działalność Kółka Rolniczego, a jego członkowie byli prześladowani i wiezieni przez okupanta. Już w pierwszych latach wojny liczna grupa miejscowych rolników musiała opuścić swoje gospodarstwa i została wywieziona na przymusowe roboty do Generalnej Guberni lub w głąb III Rzeszy. Jako pierwsza została wywieziona rodzina Wojciecha Szymoniaka. Jego syn Ludwik zaangażował się w ruch oporu w szeregach Batalionów Chłopskich. Po wojnie nie pozwolono na działalność kółek rolniczych uważając je za organizację „kułackie” i „wrogie” dla kraju. Poprzez zakładanie spółdzielni produkcyjnych dążono do kolektywizacji wsi. Taka spółdzielnia powstała również w Sobótce.
W roku 1957 podczas „październikowej odwilży” zaczęto reaktywować działalność kółek rolniczych. 12 lutego 1957 roku z inicjatywy Ludwika Szymoniaka odbyło się Walne Zebranie rolników z Sobótki popierających wznowienie działalności. Było ich trzydziestu pięciu. Na Prezesa Kółka wybrali Antoniego Michalaka. W tym samym roku Ludwik Szymoniak wybrany został posłem na Sejm II Kadencji (lata 1957 – 1961). W 1958 roku przy Kółku Rolniczym utworzono Koło Gospodyń Wiejskich, którego założycielką była żona miejscowego lekarza pani Maria Stępniewska. Zachęciła ona liczną grupę gospodyń do działalności społecznej na rzecz wsi. W 1973 roku zaczęto tworzyć Międzykółkowe Bazy Maszynowe, które zaopatrywały rolników w nowoczesny sprzęt rolniczy. W 1975 roku Bazy te przekształcono w Spółdzielnie Kółek Rolniczych. Dochody z tej działalności pozwoliły na dofinansowanie budowy sali gimnastycznej przy miejscowej szkole.
Jesienią 1992 roku Kółko Rolnicze w Sobótce obchodziło Jubileusz 130 lecia swojej działalności. Była to wielka uroczystość z udziałem lokalnych, wojewódzkich i centralnych władz związkowych, samorządowych i administracyjnych. Dwa dni po uroczystości, 6 października 1992 roku, zmarł Ludwika Szymoniak. Z inicjatywy posła ziemi ostrowskiej Józefa Zbigniewa Gruszki, Ludwik Szymoniak został patronem miejscowej Szkoły. Uroczystego aktu nadania imienia i odsłonięcia tablicy pamiątkowej dokonano w obecności najbliższej rodziny, władz związkowych i państwowych, w dniu 1 września 2001 roku.
16 listopada 2002 roku odbyły się kolejne obchody jubileuszowe związane z istnieniem na terenie Sobótki i południowej wielkopolski Kółek Rolniczych – było to już 140 lecie. Kolejny jubileusz 150lecia Kółka odbył się w Międzynarodowym Roku Spółdzielczości, który obchodzony był pod hasłem „Spółdzielnie budują lepszy świat”. Była to doskonała okazja do podkreślenia ogromnego wkładu spółdzielni w rozwój społeczno–gospodarczy ludzkości na wszystkich szczeblach, od lokalnego po wspólnoty międzynarodowe.
Kółko Rolnicze z Sobótki zapoczątkowało ruch kółkowy w Wielkopolsce. W kolejnych latach powstawały następne organizacje, które z czasem stały się kuźnią postępu na wsi oraz ostoją polskości. Przez lata kółka rozwijały swoją działalność, wprowadzając na wieś postęp, mechanizację i oświatę ale także pielęgnując tradycje i folklor wielkopolskich wsi. Losy kołek rolniczych nierozerwalnie związane były z losami państwa oraz polityką wobec wsi jednak nie da się zaprzeczyć, że ruch kółkowy wywarł duży wpływ na sposób gospodarowania wielu pokoleń rolników.
Tradycje zrzeszania się rolników są ciągle żywe. Rolnicy zrzeszają się w ramach różnych form takich jak spółdzielnie, grupy producentów rolnych, organizacje producentów, zrzeszenia czy właśnie kółka rolnicze. Jest to bardzo ważny i pożądany element rozwoju społeczno-gospodarczego wielkopolskiej wsi. Organizacje rolnicze stanowią przeciwwagę i pozytywną odpowiedź wobec dokonujących się procesów gospodarczych i społecznych, umożliwiają rolnikom współpracę, zwiększenie zysków oraz możliwość skutecznej reprezentacji swoich interesów. Organizacje rolnicze podtrzymują także lokalną kulturę i tradycję oraz dbają o zachowanie więzi społecznych i rodzinny charakter rolnictwa.
