– Z przyjemnością informuję, że zespół pałacowo-parkowy w Lewkowie uzyskał tytuł laureata w tegorocznej edycji konkursu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Generalnego Konserwatora Zabytków Zabytek Zadbany – czytamy z oficjalnym pismie przesłanym przez dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa Marlenę Happach. Lewkowski zabytek został nagrodzony w kategorii rewaloryzacji przestrzeni kulturowej i krajobrazu.
Jury konkursu, na podstawie zgłoszeń, zweryfikowanych przez pracowników Narodowego Instytutu Dziedzictwa, dokonało oceny i wyboru nagrodzonych obiektów. W tegorocznej edycji konkursu zostało ocenionych 67 zabytków, 18 z nich nagrodzono. Muzeum w Lewkowie zostało docenione w kategorii rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu. Za co konkretnie doceniono ten obiekt? „Za kompleksowe prace budowlane, konserwatorskie i rewaloryzacyjne w cennym zespole pałacowo-parkowym doby klasycyzmu w Lewkowie, które przywróciły mu dawną świetność i pozwoliły na całościowe udostępnienie mieszkańcom i turystom” – czytamy w uzasadnieniu.
Modernizacja lewkowskiego muzeum pochłonęła blisko 27 milionów złotych – 13 mln to środki pochodzące z unijnego programu WRPO, 14 milionów dołożył Urząd Marszałkowski w Poznaniu, któremu obiekt podlega. Tylko w 2023 roku odrestaurowany zabytek odwiedziło ponad 22 tysiące osób.
W 1786 r. majątek w Lewkowie został zakupiony przez generała Wojciecha Lipskiego herbu Grabie i stanowił własność rodziny Lipskich do 1943 r. Klasycystyczny pałac wzniesiono w latach 1788-1791, prawdopodobnie według projektu architekta Johanna Christiana Kamsetzera Został zbudowany dla Wojciecha Lipskiego oraz jego żony Salomei Lipskiej z Objezierskich. Jest to jedna z pierwszych rezydencji w stylu klasycystycznym na terenie Wielkopolski. Pałac jest murowany, piętrowy, na rzucie prostokąta z czterokolumnowym wgłębnym portykiem jońskim zwieńczonym trójkątnym tympanonem, w którym umieszczono napis ,,Sobie, Swoim, Przyjaciołom, Potomności”. W zwieńczeniu ryzalitu ogrodowego umieszczono rok zakończenia budowy „1791”. Elewacje budynku są bogato zdobione dekoracją sztukatorską, malarską oraz rzeźbą pełnoplastyczną. W jego sąsiedztwie zlokalizowano dwie oficyny oraz zabudowania gospodarcze m. in. lodownię, wozownię oraz gorzelnię. Pałac otacza park krajobrazowy o powierzchni około 6 ha.
Prace rewaloryzacyjne przy założeniu pałacowo-parkowym wraz z oficynami i wozownią przeprowadzono w latach 2017-2021 na podstawie pozwoleń wydanych przez Kierownika Delegatury w Kaliszu. Podjęcie robót poprzedzono wykonaniem projektu budowlanego, opracowania konserwatorsko-mykologicznego dotyczącego stanu zawilgocenia murów oraz badaniami stratygrafii oraz nawarstwień malarskich elewacji pałacu. Na podstawie badań przywrócono historyczną kolorystykę elewacji pałacu, a na podstawie materiałów ikonograficznych odtworzono brakujące detale bogatej dekoracji, dzięki czemu przywrócono obiektowi autentyczny widok z epoki. Ze względu na stopień zniszczenia wymieniono stolarkę okienną oraz częściowo drzwiową zewnętrzną, które wykonano na wzór dawnych. Wewnętrzną stolarkę drzwiową poddano renowacji. We wnętrzu, na parterze oraz piętrze, przeprowadzono konserwację tynków i sztukaterii wraz z ich malaturą. Wszystkie posadzki w pałacu zostały wymienione, a nowe parkiety na piętrze odwzorowano na podstawie istniejącej ikonografii. Obecnie parter pełni funkcję ekspozycyjną, piętro zaadaptowano na potrzeby edukacyjne Muzeum, a w piwnicy znajduje się kawiarnia. Ponadto, w piwnicy odtworzono wystrój kuchni pałacowej, w której przeprowadzane są warsztaty kulinarne.
Konkurs :Zabytek zadbany” szczyci się wieloletnią tradycją – rozstrzygany jest corocznie od prawie 50 lat. W tegorocznej edycji konkursu „Zabytek Zadbany” zgłoszono 78 obiektów – 67 z nich przeszło etap oceny formalnej.
